Lezing Peter van den Beukel over de Douane

Op 7 november jl. heeft Peter van den Beukel een inleiding gehouden over de Douane. Hij ging uitgebreid in op het ontstaan van deze voor het exporterende Westlandse bedrijfsleven zo belangrijke organisatie en vertelde over de maatschappelijke ontwikkelingen waarmee de douane te maken heeft. Peter woont in ’s-Gravenzande en werkt inmiddels meer dan 45 jaar bij de douane en heeft diverse functies bekleed.

De geschiedenis van de douane begint tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648). Om de strijd tegen Spanje te kunnen betalen, heffen de opstandige gewesten belastingen op de in- en uitvoer van goeden, de zogenaamde Licenten en Convooien.

In 1795 kwam Nederland onder Frans bewind, en de Fransen installeerden de eerste douaneagenten bij grensposten langs de Nederlandse grens. In het begin waren deze douaneagenten Frans. In 1806 werden in Nederland de eerste invoer- en uitvoerrechten geheven. In 1809 werd het Nederlandse Douanekorps opgericht. Het korps bewaakte de grenzen, jaagde op smokkelaars en behandelde de in- en uitvoerrechten.

De historische verantwoordelijkheid van de douane was het innen van belastingen. Hoewel het innen van invoer- en uitvoerrechten nog steeds een essentieel onderdeel is van wat de douane doet, is haar doel veel meer verschoven naar het beschermen van de samenleving tegen ongewenste producten en op de eerlijke handel en het bewaken van de grenzen tegen illegale goederen die langs de Nederlandse grens de Europese Unie binnenkomen of verlaten. Er werken op dit moment ongeveer 6.000 medewerkers. Dit is 4% van alle douanediensten binnen de EU; ruim 35% van alle goederen die de buitengrens van Europa over gaan, gaan via Nederland.

Nederland is een belangrijk import en exportland, met enkele zeer vooraanstaande havens (bijv. Rotterdam en luchthaven Schiphol). De douane moet ervoor zorgen dat er geen illegale of ongewenste producten worden ingevoerd (bijvoorbeeld drugs). Tegelijkertijd mag het reguliere handelsverkeer daar niet te veel overlast van ondervinden. Dat is met het grote volume aan goederen een immense opgave. Om risico gestuurd te kunnen controleren maakt de douane gebruik van de nieuwste technologie. De controle van goederen vindt zoveel mogelijk plaats op logistieke rustpunten.

Een belangrijk aandachtspunt, zo vertelde Peter, is de integriteit en de veiligheid van de medewerkers. Drugscriminelen schuwen niet om medewerkers onder grote druk te zetten voor informatie en/of medewerking aan hun ondermijnende praktijken.

Net als veel andere publieke diensten heeft de douane te maken met vergrijzing van het personeelsbestand. Het tijdig aantrekken van nieuwe mensen is een belangrijke uitdaging waar de Douane nu vol op inzet.